Güney Afrika’nın doğu kıyılarında, onlarca yıl boyunca ortadan kaybolduğu düşünülen sıra dışı bir deniz canlısı yeniden ortaya çıktı. Gitar şeklini andıran gövdesi ve uzun testereye benzeyen burnuyla tanınan büyük dişli testere balığı (largetooth sawfish), yıllar sonra ilk kez kıyıya vurmuş halde bulundu.
Bu nadir olay, hem yerel halkı hem de deniz biyologlarını şaşkına çevirdi. Zira bu tür, bölgede en son 1990’lı yıllarda gözlemlenmişti ve o zamandan beri yok olduğu varsayılıyordu.
19 Eylül günü, Doğu Kap bölgesindeki Birha Nehri’nin ağzında yaklaşık 3 metre uzunluğundaki bu sıra dışı balığın cansız bedeni sahile vurdu. Balığı ilk fark eden kişi, bölgede yaşayan Mike Vincent’tı. Sahilde yürürken karşılaştığı bu alışılmadık canlıyı fotoğraflayıp, Doğu Londra Müzesi’nden doğa bilimci Kevin Cole ile paylaştı.
Cole, yaşadığı deneyimi “gerçeküstü” olarak tanımlıyor. Uzun testere burunlu, köpekbalığını andıran bu canlıyı yakından inceleyen Cole, bir süre başında oturarak bu tarihi anın anlamını düşündüğünü belirtiyor.
Görünüşü itibarıyla köpekbalığını andırsa da büyük dişli testere balığı aslında bir vatoz türü. En dikkat çekici özelliği, burnunun üzerinde uzanan, zincirli testereye benzeyen yapısı. Bu uzun burun, hem avlarını sersemletmek hem de deniz tabanında yiyecek aramak için kullanılıyor. Ne yazık ki kıyıya vuran örnek, canlı değil; ancak varlığının halen sürdüğüne dair güçlü bir işaret olarak değerlendiriliyor.
Neden öldüğü belli değil
Balığın ölüm nedeni henüz netleşmiş değil. Vücudunda bulunan belirgin bir ısırık izi, bir yırtıcı saldırısına uğramış olabileceğini düşündürüyor. Ancak doğa bilimci Cole, bu yaranın karasal bir hayvandan kaynaklanamayacağını vurguluyor. DNA örneği alınamadığı için, balığın nasıl ve neden öldüğü, sadece görsel incelemelerle anlaşılabilecek.
Bu keşif, kritik derecede tehlike altındaki bu tür için önemli bir gelişme. Testere balıkları geçmişte tropikal ve subtropikal denizlerde, hatta zaman zaman tatlı suya kadar ulaşan bölgelerde yaşıyordu. Ancak Güney Afrika açıklarında son olarak 1999’da kayda geçmişti. O tarihten bu yana bu sularda yaşamadıkları düşünülüyordu. Şimdi ise bu beklenmedik karşılaşma, türün tamamen yok olmadığına dair umutları yeniden yeşertti.
